Radioaktywność inaczej zwana promieniotwórczością, przemianą radioaktywną, rozpadem radioaktywnym, to reakcja samorzutnej przemiany jądra atomowego w inne jądro. Procesowi towarzyszy wysyłanie promieniowania jądrowego.
Promieniotwórczość dzielimy na:
- promieniotwórczość naturalna, która następuje w czasie przemian jądrowych izotopów radioaktywnych występujących w środowisku naturalnym;
- promieniotwórczość sztuczna, która zachodzi w jądrach atomów pierwiastków radioaktywnych otrzymywanych sztucznie. Ma miejsce bombardowanie cząstkami alfa oraz beta jąder stabilnych pierwiastków.
Promieniotwórczość naturalną odkrył H. Becquerel, zaś promieniotwórczość sztuczna odkryła Irena oraz Fryderyk Joliot-Curie.
Przemiana jąder zachodzi samorzutnie i towarzysze jej wysyłanie promieniowania jądrowego alfa, beta lub gamma.
W skład cząstki alfa wchodzą 2 protony oraz 2 neutrony. Przed promieniowaniem alfa można się ochronić cienka kartką papieru.
W skład cząstki beta wchodzi elektron. Gruba deska ochroni nas przed promieniowaniem beta.
Cząstka gamma nie ma jak w przypadku cząstek alfa i beta charakteru masowego, ma charakter tylko falowy. Promieniowanie gamma jest bardzo niebezpieczne dla wszystkich żywych organizmów. Ze względu na falowy charakter jest w stanie przeniknąć przez wiele przedmiotów. Jedynie gruba ściana z ołowiu jest w stanie zatrzymać to promieniowanie.
Warunkiem promieniowania naturalnego jest jądro dużych rozmiarów, gdyż tylko wówczas siły wzajemnego odpychania nukleonów w jądrze są silniejsze od sił przyciągania.